Το καρναβάλι γιορτάζεται σε όλο τον κόσμο εδώ και αιώνες και η προέλευσή του μπορεί να εντοπιστεί σε αρχαίες ελληνικές και ρωμαϊκές λατρευτικές γιορτές. Η λέξη Καρναβάλι (Carnival) που προέρχεται από το λατινικό "carnem levare" (αποχή από το κρέας) είναι συνώνυμη της λέξης Αποκριά που σημαίνει αποχή από το κρέας. Στις Χριστιανικές χώρες, γίνεται παραδοσιακά τις εβδομάδες που προηγούνται της Σαρακοστής και περιλαμβάνει εκδηλώσεις, παρελάσεις, μουσική, γλέντι, στολές αποκριάτικες και άλλες μορφές ψυχαγωγίας. Με την πάροδο του χρόνου, οι εορτασμοί καρναβαλιού έχουν εξελιχθεί σε μεγάλα γεγονότα εορτασμών όπως το "Mardi Gras" στη Νέα Ορλεάνη ή το Καρναβάλι στη Βραζιλία.

 

Από την έναρξή τους, τα διαφημιστικά προϊόντα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στα καρναβάλια σε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με ιστορικά αρχεία από διάφορους πολιτισμούς που χρονολογούνται από την Ιταλία του 16ου αιώνα ή την Αγγλία του 18ου αιώνα – διάφοροι μικροπωλητές πουλούσαν αντικείμενα όπως παιχνίδια, χάρτινα καπέλα ή μάσκες με διαφημίσεις τυπωμένες σε αυτά σε αυτές τις εκδηλώσεις. Οι καρναβαλιστές φορούσαν αυτά τα καπέλα ή τις μάσκες κατά τη διάρκεια των εορτασμών και πρόσθεταν στην αίσθηση της διασκέδασης! Αυτή η παράδοση συνεχίζετε μέχρι σήμερα, με πολλές εταιρείες να χρησιμοποιούν προϊόντα προώθησης στα καρναβάλια για να βοηθήσουν στη διάδοση της ευαισθητοποίησης σχετικά με το εμπορικό σήμα τους. Διαφημιστικά δώρα, όπως μπλουζάκια με το λογότυπο μιας εταιρείας ή με σατιρικό περιεχόμενο, είναι δημοφιλή δώρα στα καρναβάλια που επιτρέπουν στις εταιρείες να προβάλλουν τον εαυτό τους, ενώ παρέχουν στους θεατές του φεστιβάλ ένα λειτουργικό αντικείμενο που θα χρησιμοποιούν συχνά στη συνέχεια. Είτε πρόκειται για ένα καπέλο που προωθεί την αγαπημένη σας αθλητική ομάδα είτε για ένα ενδιαφέρον μπιχλιμπίδι που διανέμεται από μια τοπική επιχείρηση – τα διαφημιστικά προϊόντα παραμένουν βασικό στοιχείο κάθε επιτυχημένης αποκριάτικης γιορτής!

 

 

Αρχαίες καταβολές

 

Οι ρίζες των εθίμων της Αποκριάς μπορούν να ανιχνευθούν στην αρχαιότητα. Οι λατρευτικές γιορτές στην αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη γίνονταν συχνά για να τιμήσουν τους θεούς, τις θεές και άλλες θεότητες. Στην αρχαία Ελλάδα κατά το πλείστον προς τιμήν του θεού Διονύσου, στις οποίες εκδηλώσεις κυριαρχούσε το κρασί, ο ενθουσιασμός, η ευθυμία και η σκωπτική διάθεση. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι γιόρταζαν τα Saturnalia, που ήταν ένα εβδομαδιαίο φεστιβάλ προς τιμήν του Κρόνου και σηματοδοτούσε το χειμερινό ηλιοστάσιο. Σε ορισμένες περιπτώσεις αυτές οι γιορτές χρησιμοποιήθηκαν ακόμη και ως πολιτικές εκδηλώσεις ή δημόσιες εκδηλώσεις πίστης προς τους ηγεμόνες ή τις κυβερνήσεις τους.

Με την επικράτηση του χριστιανισμού, στοιχεία της αρχαιοελληνικής λατρείας συνδυάστηκαν στη συνείδηση και τις παραδόσεις του λαού με την περίοδο πριν από τη Σαρακοστή. Από το 19ο αιώνα μέχρι σήμερα το καρναβάλι ξεκινά κάθε χρόνο την Κυριακή του Τελώνη και Φαρισαίου και λήγει την Κυριακή της Τυροφάγου. Παλιότερα, τον εορταστικό τόνο έδιναν οι παρέες των μεταμφιεσμένων, που κυκλοφορούσαν στους δρόμους και γύριζαν τα βράδια στις γειτονιές τραγουδώντας άσεμνα και σκωπτικά τραγούδια. Αυτού του είδους, όμως, οι καρναβαλικές εκδηλώσεις χάθηκαν σε μικρό ή μεγάλο βαθμό με το πέρασμα του χρόνου.

 

Στην Ευρώπη, κατά τον Μεσαίωνα, τα καρναβάλια έγιναν όλο και πιο δημοφιλή, καθώς παρείχαν την ευκαιρία στις κοινότητες να συναντηθούν πριν έρθει η άνοιξη. Οι άνθρωποι συγκεντρώνονταν σε καθορισμένους χώρους, όπως πλατείες της πόλης ή πάρκα, όπου μπορούσαν να απολαύσουν τη διασκέδαση από τους λάτρεις, ενώ επίσης απολάμβαναν φαγητό όπως ψητά κρέατα και γλυκά επιδόρπια που σήμαιναν το τέλος του σκοταδιού του χειμώνα. Στη συνέχεια, η γιορτή κορυφωνόταν με παρέλαση και πολύχρωμα κοστούμια, μουσική και περίτεχνα άρματα που εμφάνιζαν παραδοσιακά θέματα σχετικά με τους κύκλους γονιμότητας ή τις καλλιεργητικές εποχές που απολάμβαναν όλοι όσοι παρευρέθηκαν.

 

 

Παραδοσιακά καρναβάλια

 

Το Ενετικό Καρναβάλι είναι ένα από τα παλαιότερα καρναβάλια στον κόσμο και γιορτάζεται από το 1162. Οι γιορτές του έχουν τις ρίζες τους στην αρχαία ιταλική παράδοση, με τους ανθρώπους να φορούν περίτεχνες στολές και μάσκες για να γίνουν κάποιος άλλος για μια μέρα. Οι δραστηριότητες κατά τη διάρκεια αυτού του καρναβαλιού περιλαμβάνουν παρελάσεις, μουσική, θεατρικές παραστάσεις και άλλα που λαμβάνουν χώρα σε όλη τη Βενετία.

 

 

Το καρναβάλι της Βραζιλίας ξεκίνησε στα τέλη του 19ου αιώνα και πραγματοποιείται κάθε χρόνο στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Προσελκύει εκατομμύρια θεατές από όλο τον κόσμο που έρχονται να ζήσουν τη ζωντανή ατμόσφαιρά του, γεμάτη με πολύχρωμα άρματα και ερμηνευτές με κοστούμια που χορεύουν στους δρόμους με μουσική σάμπα. Είναι ένα από τα πιο δημοφιλή καρναβάλια παγκοσμίως λόγω της μεγάλης κλίμακας γιορτής του που προσελκύει επισκέπτες από όλο τον κόσμο κάθε χρόνο.

 

 

Kobby Dagan/Shutterstock

Το Γερμανικό Καρναβάλι λαμβάνει χώρα σε όλη τη Γερμανία κατά τη διάρκεια του Shrovetide (τις εβδομάδες πριν από τη Σαρακοστή). Αυτό το φεστιβάλ περιλαμβάνει μια σειρά από δημιουργικά κοστούμια που φορούν οι γλεντζέδες που συμμετέχουν σε πολύχρωμες παρελάσεις με περίπλοκα άρματα καθώς και ζωντανές παραστάσεις από ηθοποιούς με κοστούμια που ερμηνεύουν σκηνές από ιστορικά έργα ή παραμύθια κατά τη διαδρομή τους στα κέντρα των πόλεων σε όλη τη Γερμανία.

 

 

Το Καρναβάλι της Καραϊβικής γιορτάζεται σε διάφορα νησιά όπως το Τρινιντάντ & Τομπάγκο, τα Μπαρμπάντος, η Τζαμάικα κλπ., όπου οι εορτασμοί ποικίλλουν από μασκαράδες με όμορφες διακοσμήσεις έως παρελάσεις που συνοδεύονται από δυνατή μουσική “Calypso” ενώ καρναβαλιστές ντυμένοι με εντυπωσιακά κοστούμια χορεύουν στην πόλη και όλοι οι δρόμοι είναι στολισμένοι με φανταχτερά πανό.

 

 

Ελληνικό Καρναβάλι - Απόκριες

 

Στην Ελλάδα το καρναβάλι είναι στενά συνδεδεμένο με την πολιτισμική κληρονομιά κάθε περιοχής. Και τα τελευταία χρόνια γίνεται προσπάθεια να αναβιώσουν παραδοσιακά αποκριάτικα έθιμα σε πολλά μέρη της χώρας. Κυρίαρχα στοιχεία σε αυτά αποτελούν τα φαλλικά σύμβολα αλλά και η σάτιρα, η οποία συνδέεται άμεσα με τα τοπικά δρώμενα ή επικεντρώνεται σε επίκαιρα θέματα που σχετίζονται με την Ελλάδα αλλά και το διεθνή χώρο. Το πιο σημαντικό καρναβάλι στον ελληνικό χώρο διοργανώνεται στην Πάτρα. Οι αποκριάτικες εκδηλώσεις αρχίζουν κάθε χρόνο στις 17 Ιανουαρίου και λήγουν την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς με το κάψιμο του βασιλιά Καρνάβαλου και τη μεγάλη παρέλαση των καρναβαλιστών.

 

 

Αρχαία Ελλάδα

 

Οι ρίζες των εκδηλώσεων αυτών βρίσκονται στην αρχαία Ελλάδα, στη Διονυσιακή λατρεία. Ο Διόνυσος, κατά το δωδεκάθεο, ήταν ο θεός της γονιμότητας και οι αρχαίοι Έλληνες τον τιμούσαν με μεγάλους εορτασμούς, τα Διονύσια. Κατά τους εορτασμούς αυτούς, στην αρχαία Αθήνα, γινόταν παρέλαση άρματος. Το άρμα ακολουθούσαν χορευτές και τραγουδιστές μεταμφιεσμένοι με προσωπίδες που τραγουδούσαν σατυρικά τραγούδια. Οι εορτασμοί αυτοί, πέρασαν από πολιτισμό σε πολιτισμό δεχόμενοι επιρροές από διάφορες κουλτούρες.

 

 

Η Τσικνοπέμπτη, τριώδιο και Αποκριές

 

Την Τσικνοπέμπτη τη γιορτάζεται την Πέμπτη που είναι 11 ημέρες πριν την Καθαρά Δευτέρα. Είναι ημέρα χαράς και προετοιμασίας για τους Ελληνορθόδοξους χριστιανούς, καθώς η σαρανταήμερη περίοδος της Σαρακοστής πριν το Πάσχα πλησιάζει. Τη μέρα αυτή επιβάλλεται από το έθιμο το ψήσιμο κρέατος στα κάρβουνα. Το όνομα "Τσικνοπέμπτη" προέκυψε γιατί την ημέρα αυτή (Πέμπτη δηλαδή) το δείπνο αποτελείται από κρέας ψημένο στα κάρβουνα, το οποίο πρέπει να έχει πάντα λίγο λίπος ώστε κατά το ψήσιμο να βγάλει την απαραίτητη "τσίκνα". Παρόμοιες γιορτές έχουν και άλλα χριστιανικά έθνη, όπως το "Schmutziger Donnerstag" στη Γερμανία και τη "Mardi Gras" ("Λιπαρή Τρίτη") στη Γαλλία που όμως αντιστοιχεί στην Ορθόδοξη Καθαρά Δευτέρα. Η τελευταία γιορτάζεται και σε παλαιά γαλλόφωνες περιοχές, όπως στη Νέα Ορλεάνη. Στις μέρες μας η Τσικνοπέμπτη θεωρείται η αρχή της αποκριάς.

Το Τριώδιο

Με τον ευρύτερο όρο Αποκριά, ονομάζουμε τη χρονική περίοδο τριών εβδομάδων πριν από τη Μεγάλη Σαρακοστή, το γνωστό μας τριώδιο.

Οι τρεις Κυριακές που κλείνουν την κάθε εβδομάδα του τριωδίου είναι:
- η Κυριακή του Ασώτου,
- η Κυριακή της Απόκρεω (μικρή αποκριά) και
- η Κυριακή της Τυροφάγου (Μεγάλη Αποκριά).

 

Σύγχρονα καρναβάλια

Τα καρναβάλια έχουν μακρά ιστορία  στο βάθος του χρόνου και έχουν εξελιχθεί σε μεγάλες κοινωνικές εκδηλώσεις διασκέδασης. Στις εκδηλώσεις αυτές, ήδη από το παρελθόν, έχουν βρει θέση και τα διαφημιστικά δώρα για να προσελκύσουν τους επισκέπτες. Αυτά τα είδη περιλαμβάνουν συχνά καραμέλες, παιχνίδια και διάφορα άλλα αξεσουάρ (καπέλα, μπλουζάκια, μάσκες…) που μοιράζονται κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων ή πωλούνται σε καταστήματα, περίπτερα ή και από πλανόδιους μικροπωλητές. Οι στολές επίσης, έχουν πολλά κοινά με εκείνες του παρελθόντος. Οι αποκριάτικες στολές είναι αναπόσπαστο κομμάτι του καρναβαλιού σε όποιο μέρος και να πραγματοποιείται επιτρέποντας στους συμμετέχοντες να εκφράσουν τη δημιουργικότητά τους διασκεδάζοντας. Σήμερα, πολλά καρναβάλια συνδέονται με προωθητικές εκδηλώσεις, όπως συναυλίες ή παραστάσεις που χρηματοδοτούνται από εταιρείες ή οργανισμούς. Έτσι ταυτόχρονα ο κόσμος μπορεί να απολαύσει και το καρναβάλι και επιπλέον εκδηλώσεις ψυχαγωγίας που μπορεί να μη βρει αλλού. Επιπλέον, πολλά σύγχρονα καρναβάλια διαθέτουν προωθητικές προσφορές που προσφέρουν εκπτώσεις για τους συμμετέχοντες που αγοράζουν προϊόντα από προμηθευτές που συμμετέχουν στις εκδηλώσεις. Αυτός είναι ένας τρόπος για τους διοργανωτές να προσελκύσουν μεγαλύτερο κοινό στις εορταστικές εκδηλώσεις υποστηρίζοντας παράλληλα τις τοπικές επιχειρήσεις. Το αποτέλεσμα είναι να γίνονται οι σύγχρονες αποκριάτικες γιορτές ακόμα πιο συναρπαστικές και ευχάριστες για όλους τους εμπλεκόμενους!

 

Κοντομάνικα μπλουζάκια στο Diafimistika.com

 

Τα καρναβάλια γιορτάζονται σε όλο τον κόσμο εδώ και αιώνες. Από τις αρχαίες γιορτές έως τη σύγχρονη μορφή του, το καρναβάλι έχει εξελιχθεί με την πάροδο του χρόνου και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος πολλών πολιτισμών σε όλο τον κόσμο. Είναι μια ευκαιρία για τους ανθρώπους να έρθουν κοντά και να γιορτάσουν τη ζωή μέσα από μουσική, χορό, αποκριάτικες στολές, φαγητό και πολλά άλλα.